به دلیل نداشتن مدارکِ کافی، تاریخِ دقیقِ ظهورِ زرتشت مشخص نیست. در دورهٔ اسلامی و زمانی که ایران مورد حملهٔ تازیان قرار گرفت، هر چه کتاب بود سوزانده شد. بنا براین پژوهشگران با توجه به آثار تاریخی و با استناد به مدارکی که سالهای بعد تاریخ نگاری شد، بررسی کرده و هنوز هم در مورد زرتشت اتفاق آرائ ندارند. بعضی معتقدند که زرتشت به چهار هزار سال پیش متعلق است، ولی اکثر محققین اعتقاد دارند که زرتشت در اواسط قرن ششم پیش از میلاد به دنیا آمد و در سال 583 قبل از میلاد بر روی پله‌های معبد بلخ به قتل رسید. محّلِ تولد زرتشت به قولی در آذرآبادگان فعلی (اثروپاتن) و به قولی دیگر در جنوب شرقی ایران بوده است
زرتشت دین جدید خود را با مطالعهٔ ادیان ایرانی و نگهداری قسمت های مهم آنها به وجود آورد. به عنوان مثال، فلسفهٔ ثنویت (نیکی و بدی) در عقاید زروانیسم مستتر است. بر اساس مدارکِ موجود، در زروانیسم اعتقاد بر این بود که زروان، بوجود آوردندهٔ این جهان، دو فرزند تولید کرد که یکی از آنها اهورا بود و دیگری اهریمن. زروان تصمیم گرفته بود که هر کدام از این دو فرزند زودتر به دنیا آمد، نخست آن فرزند، و سپس دیگری برای هزار سال فروانروای جهان باشد. اهریمن با خدعه (که خود داستان مفصلی است) زودتر به دنیا آمد و زروان به ناچار او را فروانروای این جهان کرد. این عقیده کاملاً با فلسفهٔ دوالیسم یا ثنویت، که بعدها مبنای خیلی از دینها شد، سازش دارد کتاب اوستا که در زمان آخرین پادشاه هخامنشی به وسیلهٔ اسکندر سوخته شد، شامل 21 نسک است. اوستا (اوسته) از دو واژهٔ "آ" و "وسته" تشکیل شده است، که وسته به معنی غیر قابل درک است. در زمان اشکانیان بلاش نخست، به جمع آوری اوستا کمر ورزید. کتابهای زرتشتیان عبارت هستند از گاتاها، ویسپرد، وندیداد، و خرده اوستا
گاتاها تنها نوشته‌هائ هستند که به زرتشت و به حدود سال 610 تا 583 قبل از میلاد نسبت میدهند. گاتاها شامل 72 یسنا هستند. یسنا به معنی ستایش و نیایش است، بنابراین یسنا مشتمل بر آداب مذهبی و نیایش های مذهبی هستند. یسنا پنج قسمت دارد، که نام آنها آغاز هر سرودی است: اهونوایتی، اوستو ایتی، سپنتما مینو، هوخشترا، هشتویتی. ویسپرد آداب نیایش است و 24 فصل دارد. وندیداد قوانین اخلاقی و تزکیه نفس را شامل میشود. داستانهای خلقت ادم و چگونگی غلبه بر دیوان در این کتاب مندرج است. یشت مشتمل بر 24 سرود است که سرودهای امشاسپندان و ایزد را شامل میشود. خرده اوستا شامل نیایش ویژه ماه‌ها و روز هاست چنان که قبلاً ذکر شد، اهورا مزدا در مقابل اهریمن قرار گرفته است. اهورا مزدا با قوای نورانی (امشاسپندان) در ارتباط است که این امشاسپندان رابط بین اهورا و زرتشت میباشند. بر اساس آموزه‌های زرتشت دو دنیا وجود دارد که یکی مینو (روحانی) است و دیگری گیتی (جسمانی) نام دارد. هم چنین دنیا به دو قسمت تقسیم میشود که یکی تقدیر یا بخشش است و دیگری فعل یا کنش. مهم ترین آموزه‌های زرتشت به منش (اعتقاد)، گویش (گفتار)، و کنش (رفتار) منتهی میشوند
