در این کتاب تاریخ پیدایش یا کنکاش سرچشمه اختراعات، و در بسیاری از موارد پیشرفت آنها تا امروز، پیگیری شده است. بیشتر اختراعات مندرج در کتاب، درچین و هند و یا سایر کشورهای قدرتمند باستانی نضج گرفته ا‌ند. به دلیل کتاب سوزان وسیعی که پس از هجوم تازیان صورت گرفت، مدارک چندانی از اختراعات ایران باستان ثبت نشده، و تقریبا تمامی به دوران بعد از اسلام بر میگردند. به این دلیل هر گونه اختراعی که در ایران (و یا حکومت های اسلامی که ایران جزوی از آنها محسوب میشد) صورت گرفته است و در این کتاب از آن نامی برده شده، در اینجا به اختصار باز گوئی میشود. باید توجه داشت که در تاریخ، ایران را گاهی فارس یا پارس نیز نوشته ا‌ند، و به جز زمانی که کشور تحت فرمانروایی تازیان بود و یا به دلیل تاخت و تاز اقوام مختلف از هم پاشیده میشد، همیشه از آن به عنوان ایران یا پارس یاد شده است
صفحه ۶۰- بر اساس کتاب "تاریخ شطرنج" که تاریخ نگار انگلیسی مورِی در سال ۱۹۱۳ به انتشار رسانده است، شطرنج در قرن هفتم میلادی در هند اختراع شد و از آنجا به ایران وارد شد، که سپس به سایر کشورها راه یافت. نام هندی آن “چاتورانگا” به معنای چهار مهره یک لشگر (فیل، اسب، عرابه جنگی یا رخ، و سرباز) می‌باشد. شطرنج برای چهار بازیکن که انتخاب نوبت بازی با انداختن تاس مشخص میشد، اختراع شده بود
صفحات ۱۱۸ و ۱۱۹- تاق نیمدایره اولین بار در ایران اختراع شد که با توجه به سیستم معماری که در آن بکار رفته، اقدام به چنین ساختمانی تهور آمیز به نظر می‌رسد. به نظر تعجب انگیزتر میاید وقتی که بدانیم که آجرهای بکار رفته هر کدام ۱۲۰ سانتیمتر و نپخته میباشند. تاریخ قدمت ساختمانی در ایران که از این روش استفاده کرده دقیقا مشخص نیست، و بین ۷۵۰ تا ۶۰۰ سال پیش از میلاد تخمین زده میشود
صفحه ۱۲۰- پی بردن به ماخذ تاریخی ساختن پل کار ساده‌ای نیست، ولی به نظر می‌رسد که اولین بار در عصر پاره سنگی به وسیله کسانی که اطراف آب زندگی میکردند اختراع شده باشد…اولین مهندسی پل با استفاده از تاق ضربی حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد در قسطنطنیه بوجود آمد، که اجرها بصورت قوس مانند روی هم گذارده شده‌اند. این روش طی چهار هزار سال در مصر، بابل، یونان و ایران تکمیل شد، که نتیجه آن شاهکار پل سنگی واقع در مارتورل اسپانیا (سال ۲۱۹ قبل از میلاد) می‌باشد
صفحه ۱۴۳- تلاش برای اندازگیری قدرت باد (باد سنجی) بسیار قدیمی است… در قرن هفتم بعد از میلاد، ایرانیان سرعت باد را از روی چرخیدن پره‌های آسیاب در مقایسه با چرخش هر پره اندازه گیری کردند
صفحه ۱۷۶- صلاح‌الدّین اولین کسی بود که بیطرفی پزشکان جنگی را پایه گذاشت، و صلیب سرخ را به وجود آورد
صفحه ۱۸۰- پس از سوگند نامه بقراط، دومین کد جهانی پزشکان، بیطرفی سیاسی آنها بود. این کد اخلاقی توسط سلطان صلاح‌الدّین پس از پیروزی او در اورشلیم در سال ۱۱۸۷ پایه گذاری شد
صفحه ۱۸۵- برای جلوگیری از داروهای تقلبی، در سال ۱۲۵۰ پس از میلاد معتصم، آخرین خلیفه بغداد، پست سازمانی “محتسب” را برای نظارت بر داروها بوجود آورد، و ابن البیطار را با تعدادی بازجو تحت فرمانش مامور این سازمان کرد
روی جلد کتاب جمله جالبی بدین مضمون است: یک گنجینهٔ تصور و تفکر. در حقیقت زائیده اختراعات و اکتشافات دارا بودن مجموعه ای از اندیشه و تصور قوی (که در حقیقت قدرت انتزاعی یا تجرد است) و تفکر و نبوغ است. افرادی که دارای چنین شرایطی باشند الزاما دارای ژن بخصوصی نمیباشند، چرا که اکثر مغز های متفکر ثبت شده در تاریخ نه تنها پدر و یا مادر استثنائی نداشتند، بلکه فرزندانشان نیز نبوغ آنها را به ارث نبرده و یا نشانه ای از تبادل ژنتیکی موجود نبوده است. بنا بر این، محیط مناسب میتواند چنین افرادی را پرورش دهد. این محیط باید از هر گونه حب و بغض فردی و گروهی عاری باشد. به عنوان مثال در بیش از هزار سال قرون وسطای اروپا که پایبند اعتقادات مذهبی بودند هیچ علمی رشد نکرد، و علوم از کشورهای به اصطلاح اسلامی وارد اروپا میشدند، چرا که اسلام در حد محدودی علوم پایه ای یونان را تحمل میکرد. از آن سوی، هنر موسیقی و تصویر نگاری در اروپا پیشرفت بسیاری کرد، ولی در کشورهای اسلامی به دلیل ممنوعیت از آن این دو هنر عقیم ماندند ( که در ادبیات توصیفی، بخصوص شعر، جلوه کردند). همچنین، محدودیت های سیاسی و فرهنگی میتوانند نبوغ را در جامعه نابود و بجای آن عقاید خرافی جانشین کنند. فرار مغزها از ایران به کشورهای به اصطلاح دمکرات جهان نمونه بارز آن است. دیکتاتوری در کشورهای خاورمیانه (چه آنها که کاملا تحت سلطه غرب هستند که شامل کلیه کشورهای عربی میشود، و چه آنها که امپریالیسم تحملشان می‌کند؛ مانند ایران) بیسوادی چون احمدی نژاد را دکتر می‌کند و ایرانیان هوشمند را به ناسا و مراکز تحقیقاتی و سایر سازمانهای فکری آمریکا و اروپا میفرستد. فقر فرهنگی قدرت ایراد تمایلات انسانی را در ریشه میسوزاند، و اراده جمعی را با تمایلات فردی جانشین می‌کند. حکم دیکتاتور با شکنجه و کشتار اجرا میشود، و قدرت تعقل اجتماعی را از انسان می‌گیرد. نگاهی به موفقیت عظیم سیاسی، اجتماعی، و فرهنگی ایرانیان در اروپا و آمریکا در مقایسه با فقر و بیچارگی خیل عظیمی از ایرانیان درون مرزی نمایانگر این واقعیت است که مردم ایران در نتیجه فشار سه نیروی بر باد دهنده، فرهنگ انفرادی و استبداد سیاسی و (به دلیل همین استبداد) قدرت نفوذ امپریالیسم، نمیتوانند فکری آزاد برای پیشرفت جامعه داشته باشند. بنا بر این، اختراعات ما به ساختن آفتابه سفری محدود میشود، و تکنولوژی سربسته از خارج وارد میشود. همین که از استیلای استبداد داخلی و استیلای خارجی رها یافتیم، باید به تزکیه فرهنگی بپردازیم و دوران روشنگری اروپا را تجربه کنیم. بزرگترین تلاش زرتشت (چنان که به او نسبت داده شده است) دروغ زدایی از فرهنگ ایران بود، و در بسیاری از سنگ نبشته های باستانی راست گوئی تقدیس شده است. پالایش فرهنگی از فرد آغاز، و در خانواده اجرا، و در محله و شهر و کشور ترویج میشود، به شرط آنکه آزادی فردی وجود داشته باشد
