علیاشرف درویشیان در ۳ شهریور سال ۱۳۲۰ در یک خانوادهٔ کارگری در محلهٔ آبشوران شهر کرمانشاه به دنیا آمد. در سال ۱۳۳۷ دانشسرای مقدماتی را
گذراند و سپس برای معلمی به روستاهای اطراف کرمانشاه و گیلانغرب رفت. در سال ۱۳۴۵ تحصیل در رشتهٔ ادبیات
فارسی را در دانشگاه
تهران آغاز کرد و پس از دریافت مدرک کارشناسی، تحصیلات خود را در مقطع
کارشناسی ارشد در رشتهٔ روان‌شناسی تربیتی ادامه داد و همزمان در دانشسرای عالی
تهران در رشتهٔ مشاوره و راهنمای تحصیلی به تحصیل پرداخت.[۱] او پس از پایان تحصیلات
متوسطه به تدریس در مدارس روستاهای کردستان پرداخت.[۲] درویشیان در زمان حکومت محمدرضا
پهلوی،
از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۷ برای نگارش کتاب «از
این ولایت» و فعالیت‌های سیاسی، سه بار دستگیر و ممنوع‌القلم شد. دستگیری اول وی
در کرمانشاه ۸ ماه به طول انجامید،
اما درویشیان ۲ ماه بعد در تهران
دوباره دستگیر و به ۷ ماه زندان محکوم شد. وی همچنین به دنبال این حکم از دانشگاه اخراج
و از معلمی نیز منفصل گردید. دستگیری بعدی درویشیان در ۱۳۵۳ اتفاق افتاد که منجر
به صدور حکم ۱۱ سال زندان برای او شد.
درویشیان از این تاریخ به زندان رفت و تا پیروزی انقلاب بهمن در زندان ماند. وی
همچنین در اواخر سال ۱۳۵۲ با شهناز دارابیان ازدواج کرد.[۱]
نویسندگی
درویشیان در داستان‌هایش به مردم فرودست می‌پردازد. همچنین بسیاری
از داستانهای درویشیان بخش‌هایی از زندگی اجتماعی خودش را به تصویر می‌کشد. وی
آغاز آشنایی خود با قصه و قصه گویی را از سنین کودکی و از طریق داستانهای
مادربزرگ و پدرش عنوان می‌کند و همچنین فضای فرهنگی ابتدای دههٔ سی خورشیدی را در
بارور شدن ذهنیت خود مؤثر می‌داند. درویشیان نخستین داستان خود را که هرگز منتشر
نشد در زندان
دیزل آباد کرمانشاه نگارش کرد. وی در آثارش به شاگردان خود و نیز
محیط فقرزدهٔ شهر کرمانشاه و روستاهای اطراف آن می‌پردازد و بسیاری از ناملایمات و
محرومیت‌های مردم را بیان می‌کند. وی می‌گوید پس از مرگ صمد بهرنگی در سال ۱۳۴۷، کوشیده تا راه او را
ادامه بدهد.[۱]
عضویت در کانون نویسندگان
ایران
علی اشرف درویشیان عضو فعال کانون نویسندگان ایران و نیز عضو هیئت
دبیران آن بود و مدتی هم به عنوان سخنگوی کانون نویسندگان ایفای نقش کرد. داستانهای
او دارای مضامین اجتماعی و سیاسی است.[۳]
بازداشت و زندان
آثار علی اشرف درویشیان هم در دوران حکومت پهلوی و هم در دوران
حکومت جمهوری اسلامی دچار سانسور شد. او چند سال زندانی بود و پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ آزاد شد.[۴]
درگذشت
علی اشرف درویشیان ۴ آبان سال ۱۳۹۶ به دلیل بیماری درگذشت.[۵] مراسم بزرگداشت وی که
قرار بود در دانشگاه علمی کاربردیِ فرهنگ و هنر کرمانشاه برگزار شود، لغو شد اما
علت لغو این مراسم و نام نهادی که دستور چنین کاری را داده آشکار نگردید.[۶]
·
سلول ۱۸، تهران: نگاه، ۱۳۵۸.
·
سلول ۱۸، تهران: آت‍ن‍ا، ۱۳۸۱.
·
سلول ۱۸، برلین: نشر گردون،
چاپ اول ناشر، ۱۳۷۸.
·
از این ولایت، تهران: صدای معاصر، ۱۳۵۲؛ شبگیر، ۱۳۵۲.
·
از ن‍دارد تا دارا، تهران: نشر س‍ه‍ن‍د-نشر آن‍زان، ۱۳۷۵؛ اشاره، چاپ پنجم: ۱۳۸۹.
·
آبشوران (دوازده قصه پیوسته): (متن کامل)، تهران: یارمحمد، ۱۳۵۸.
·
آبشوران، تهران: ک‍اروان، ۱۳۸۳.
·
آبشوران، تهران: چشمه، چاپ بیست و هشتم: ۱۳۹۰.
·
درش‍ت‍ی، تهران: نشر چشمه، ۱۳۷۳.
·
درش‍ت‍ی[ویراست
۲]، تهران: نشر چشمه،
۱۳۷۷؛ چاپ چهارم: بهار ۱۳۸۵.
·
شب آبستن است، سوئد: کتاب ارزان، ۱۹۹۸م.
·
همراه آهنگهای بابام، چاپ اول: تهران،
شباهنگ، ۱۳۵۳.
·
همراه آهنگهای بابام، چاپ دوازدهم: تبریز،
خنیا، ۱۳۶۹.
·
همراه آهنگهای بابام، چاپ هفدهم: تهران،
چشمه، ۱۳۸۸.
·
ف‍ص‍ل ن‍ان، تهران: شباهنگ، ۲۵۳۷= [۱۳۵۷].
·
ف‍ص‍ل ن‍ان، تهران: ک‍اروان، ۱۳۸۳.
·
ف‍ص‍ل ن‍ان، چاپ هجدهم: تهران، چشمه، ۱۳۹۱.
·
چ‍ه‍ار کتاب: (از این ولایت، آبشوران، ف‍ص‍ل
ن‍ان، همراه آهنگهای بابام)، ت‍وی‍س‍رک‍ان: نشر
ت‍اخ، ۱۳۷۸.
·
داستانهای تازه داغ، تهران: چشمه، ۱۳۸۳.
·
داستانهای تازه داغ، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
·
داستانهای کوتاه از نویسندگان معاصر
کرد، تهران: چشمه، ۱۳۸۴.
·
روزنامه دیواری مدرسه ما، تهران: شبگیر، ۱۳۵۷.
·
کی برمی‌گردی داداش جان؟، کرمانشاه: یار محمد، ۱۳۵۷.
·
آتش در کتابخانه بچهها، تهران:
نوباوه-یارمحمد، ۱۳۵۸.
·
گل طلا و کلاش قرمز، تهران: شبگیر، ۱۳۵۷.
·
ابر سیاه هزار چشم، تهران: شبگیر، ۱۳۵۷.
·
رنگینه: قصه برای کودکان، تهران: انتشارات
نگاه، ۱۳۵۳.
·
ق‍ص‍ه‌ه‍ای آن س‍ال‌ه‍ا: (ابر سیاه هزار چشم: گل
طلا و کلاش قرمز…)، تهران: چشمه-کتاب ونوشه، ۱۳۸۴.
·
کتاب کودکان ونوجوانان، تهران: نوباوه، ۱۳۵۹.
·
کتاب بیستون، تهران: شباهنگ، ۱۳۵۷.
·
چ‍ون و چرا (مقاله، نقد، گفتگو، سخنرانی)، تهران: اشاره، ۱۳۸۱.
·
چ‍ون و چرا (مقاله، نقد، گفتگو، سخنرانی)، تهران: مروارید، ۱۳۸۸.
·
داستانهای م‍ح‍ب‍وب م‍ن(۷ ج)،
تهران: چشمه، ۱۳۸۰.
·
دانه و پیمانه: مجموعهٔ نقد و بررسی رمان و
داستان کوتاه،
تهران: نشرچشمه، ۱۳۹۰.
·
فرهنگ اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ای ایرانی (فرهنگ اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ای
مردم ایران)، تهران: آن‍زان، ۱۳۷۷.
·
فرهنگ اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ای مردم ایران(۱۹ ج)،
تهران: کتاب و فرهنگ، ۱۳۷۸
·
خ‍اطرات ص‍ف‍رخ‍ان (سی و دو سال م‍ق‍اوم‍ت در
زن‍دان‌ه‍ای ش‍اه)، گفتگوی علیاشرف
درویشیان با ص‍ف‍ر ق‍ه‍رم‍ان‍ی‍ان، تهران: نشر چشمه، ۱۳۷۸؛ چاپ هفتم: ۱۳۹۰.
·
اف‍س‍ان‍ه‌ه‍ا و م‍ت‍ل‌ه‍ای ک‍ردی: قصه‌ها و متل‌ها،
نمایش‌ها و بازی‌های عامیانه ایرانی (۲ ج دری‍ک م‍ج‍ل‍د)، تهران:
نشر چشمه، چاپ پنجم: ۱۳۸۶.
·
ج‍ن‍گ ب‍ه‌روای‍ت بچهها: (قصه، ش‍ع‍ر، مقاله،
ت‍ح‍ق‍ی‍ق، نقد و بررسی؛ معرفی کتاب، تهران، بی تا، بی نا.
·
ج‍ن‍گ ب‍ه‌روای‍ت بچهها: (قصه، ش‍ع‍ر، مقاله،
ت‍ح‍ق‍ی‍ق، نقد و بررسی)؛ معرفی کتاب، تبریز: موغام، ۱۳۹۴.
·
فرهنگ ک‍ردی ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ی: ک‍ردی - فارسی، تهران: نشر س‍ه‍ن‍د،
۱۳۷۵.
·
فرهنگ ک‍ردی ک‍رم‍ان‍ش‍اه‍ی: ک‍ردی - فارسی، تهران: آن‍زان، ۱۳۸۲.
·
م‍ق‍الات، تهران: شباهنگ، ۱۳۵۷.
·
نامه کانون نویسندگان ایران: ویژه احمد شاملو با همکاری کمیسیون
فرهنگی[کانون نویسندگان ایران]، تهران: آگاه، ۱۳۸۱.
·
صمد ج‍اودنه شد، [بی‌جا]: سازمان چاپ و
نشر کتاب، انتشارات توپ، ۱۳۵۲.
·
صمد ج‍اودانه شد، تهران: شباهنگ، چاپ چهارم: ۱۳۵۶.
·
ی‍ادم‍ان صمد بهرنگی، (گردآوری)، تهران: کتاب
و فرهنگ، ۱۳۷۹.
·
ی‍ادم‍ان صمد بهرنگی، (گردآوری)، ویراست دوم،
تبریز: موغام، ۱۳۹۵.
·
عقاید و رسوم مردم کرمانشاه (پژوهش)
·
همیشه مادر (رمان)
·
در دهمین دوره جایزه
ادبی هوشنگ گلشیری، از علیاشرف درویشیان، داستان‌نویسان پیش‌کسوت ایران و از اعضای کانون
نویسندگان ایران برای «تعهد بی‌چون و چرا به آزادی بیان و در امان نگاه داشتنِ
حریم قلم از دستبردِ قدرت» و «تصویر صادقانه‌ای که از گذر دردناک جامعه‌ای روستایی
به جامعه‌ای شهری به دست داده»، تقدیر به‌عمل آمد.[۷][۸]
·
در سال ۱۳۸۶، هشتمین دورهٔ جایزهٔ
ادبی مهرگان جایزهٔ «یک عمر تلاش در عرصه نوشتن» را برای مجموعه آثار علیاشرف
درویشیان با تأکید بر رمان سال‌های
ابری به وی اهدا کرد.
·
سازمان دیدبان
حقوق بشر در سال ۲۰۰۷ علی اشرف درویشیان را
به عنوان یکی از ۷ نویسندهٔ ایرانی معرفی
کرد که جایزهٔ حقوق بشر هلمن-همت به آن‌ها تعلق می‌گیرد. این جایزه در سطح جهان به
نویسندگانی اعطا می‌شود که تحت آزار و اذیت سیاسی قرار گرفته‌اند.[۹]
·
هفدهمین دوره جشنواره فرهنگی گلاویژ در کردستان
عراق،
در آذر ماه ۱۳۹۲ خورشیدی جایزه نخست
خود، جایزهٔ هردی را به درویشیان اهدا کرد.[۱۰]
No comments:
Post a Comment